Mikołaj Liściowski
Nowa Prawica
Dołączył: 14 Cze 2013
Posty: 4329
Przeczytał: 0 tematów
Ostrzeżeń: 0/3
|
Wysłany: Śro 21:59, 08 Sty 2014 Temat postu: [NP] o spółdzielniach mieszkaniowych |
|
|
Cytat: | USTAWA
z dnia ........;. r.
o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw
Art. 1
W ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
w art. 2 po ust. 2 dodaje się ust. 21 w brzmieniu:
„21. Lokalem o innym przeznaczeniu w rozumieniu ustawy jest również dom zawierający jeden lokal, a także samodzielna część domu bliźniaczego lub szeregowego przeznaczona do zaspokojenia innych potrzeb niż mieszkaniowe.”;
w art. 4 uchyla się ust. 5;
3) w art. 81:
a) po ust. 1 dodaje się ust. 11 w brzmieniu:
„11. Członek ma prawo do wglądu do innych niż wymienione w ust. 1 dokumentów spółdzielni mieszkaniowej.”;
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Rzeczywiste koszty sporządzania odpisów i kopii dokumentów wymienionych w ust. 1, z wyjątkiem statutu i regulaminów uchwalonych na podstawie statutu, pokrywa członek spółdzielni wnioskujący o ich otrzymanie.”;
4) w art. 9 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego jest niezbywalne i nie przechodzi na spadkobierców. Podlega ono egzekucji.”;
5) w art. 11:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wygasa z chwilą ustania członkostwa, z wyjątkiem wykluczenia, oraz w innych wypadkach określonych w niniejszym rozdziale.”;
b) w ust. 11 uchyla się pkt 2);
c) ust. 21 otrzymuje brzmienie:
„21. W wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej kwotę, jaką uzyskała od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię zgodnie z postanowieniami statutu.”;
6) w art. 12 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Na pisemne żądanie członka, któremu przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielnia jest obowiązana zawrzeć z tym członkiem umowę przeniesienia własności lokalu po dokonaniu przez niego:
1) spłaty przypadającej na ten lokal części zobowiązań spółdzielni związanych z budową, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, w tym w szczególności odpowiedniej części zadłużenia kredytowego spółdzielni wraz z odsetkami, a jeżeli spółdzielnia skorzystała z pomocy uzyskanej ze środków publicznych lub z innych środków – spłaty przypadającej na ten lokal części umorzenia kredytu w kwocie podlegającej odprowadzeniu przez spółdzielnię do budżetu państwa,
2) spłaty zadłużenia z tytułu opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1.”;
7) art. 121 uchyla się;
w art. 16 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Jeżeli w toku likwidacji, postępowania upadłościowego albo postępowania egzekucyjnego z nieruchomości spółdzielni, nabywcą budynku albo udziału w budynku nie będzie spółdzielnia mieszkaniowa, spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego przekształca się w prawo odrębnej własności lokalu.”;
9) art. 1710 otrzymuje brzmienie:
„Art. 1710. W wypadku rażącego lub uporczywego wykraczania osoby korzystającej z lokalu przeciwko obowiązującemu porządkowi domowemu albo niewłaściwego zachowania tej osoby czyniącego korzystanie z innych lokali lub nieruchomości wspólnej uciążliwym, art. 16 ustawy o własności lokali stosuje się odpowiednio. Z żądaniem, o którym mowa w tym przepisie, występuje zarząd spółdzielni na wniosek rady nadzorczej.”;
10) w art. 18 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
„4. Rozliczenie kosztów budowy następuje w terminie 3 miesięcy od dnia oddania budynku do użytkowania.”;
11) art. 26 otrzymuje brzmienie:
„Art. 26. 1. Jeżeli w określonym budynku lub budynkach została wyodrębniona własność wszystkich lokali, a żaden z właścicieli nie jest członkiem spółdzielni, po ustaniu członkostwa ostatniego właściciela stosuje się przepisy ustawy o własności lokali.
2. Do rozliczeń między właścicielami, o których mowa w ust. 1, a spółdzielnią stosuje się odpowiednio przepisy o podziale spółdzielni.”;
12) art. 35 otrzymuje brzmienie:
„Art. 35. 1. Spółdzielnia mieszkaniowa, która na gruncie o nieuregulowanym stanie prawnym w rozumieniu art. 113 ust. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami wybudowała sama budynek z lokalami mieszkalnymi lub lokalami o innym przeznaczeniu albo wybudował go jej poprzednik prawny, nabywa własność tego gruntu przez zasiedzenie. Przepisów art. 172 Kodeksu cywilnego o posiadaniu samoistnym i terminach zasiedzenia nie stosuje się.
2. Przepis ust. 1 stosuje się również w wypadku, gdy spółdzielni nie przysługuje prawo własności ani użytkowania wieczystego gruntu, na którym wybudowała sama budynek z lokalami mieszkalnymi lub lokalami o innym przeznaczeniu albo wybudował go jej poprzednik prawny.
3. Z wnioskiem do sądu o stwierdzenie zasiedzenia występuje zarząd spółdzielni. Z takim wnioskiem może wystąpić również każdy członek spółdzielni; w takim wypadku koszty sądowe ponosi spółdzielnia.”;
13) art. 40 uchyla się;
14) w art. 43 ust. 5 otrzymuje brzmienie:
„5. Osoby, o których mowa w ust. 1, mogą, żądać uchylenia uchwały zarządu, stwierdzenia jej nieważności lub ustalenia nieistnienia. Przepisy art. 42 § 2-9 ustawy - Prawo spółdzielcze stosuje się odpowiednio.”;
15) art. 49 uchyla się;
16) art. 491 otrzymuje brzmienie:
„Art. 491. Osoba, która na podstawie ustawy może żądać ustanowienia prawa odrębnej własności lokalu, w razie bezczynności spółdzielni może wystąpić do sądu z powództwem na podstawie art. 64 Kodeksu cywilnego w związku z art. 1047 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego. Koszty sądowe pokrywa spółdzielnia.”.
Art. 2.
W ustawie z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 3 dotychczasową treść oznacza się jako § 1 i dodaje się § 2 w brzmieniu:
„§ 2. Spółdzielnie nie mogą odnosić korzyści majątkowych kosztem swoich członków.”;
2) w art. 108a § 2 i 3 otrzymują brzmienie:
„§ 2. Zarząd spółdzielni niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie dwóch miesięcy, przygotowuje dokumenty niezbędne do podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały o podziale oraz udostępnia je członkom żądającym podziału.”;
§ 3. Walne zgromadzenie w terminie trzech miesięcy od dnia doręczenia zarządowi żądania zwołania walnego zgromadzenia podejmuje uchwałę o podziale albo odmawiającą podziału. Walne zgromadzenie może podjąć uchwałę odmawiającą podziału tylko ze względu na ważne interesy gospodarcze dotychczasowej spółdzielni lub istotne interesy jej członków.
3) art. 108b uchyla się.
Art. 3.
W ustawie z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 125, poz. 873) w art. 7 pierwszy ust. 2 uchyla się.
Art. 4.
1. Do spraw sądowych toczących się i niezakończonych prawomocnym orzeczeniem stosuje się przepisy niniejszej ustawy.
2. Przepisu art. 35 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych nie stosuje się, jeżeli właściciel gruntu inny niż Skarb Państwa i Jednostka samorządu terytorialnego wystąpi do spółdzielni mieszkaniowej z żądaniem określonym w art. 231 § 2 Kodeksu cywilnego w terminie jednego roku od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Art. 5.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2019 r.
Sprawozdawca: Mikołaj Liściowski
Uzasadnienie
W art. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (dalej: u.s.m.), zawierającym m. in. definicję lokalu, wypełnia się istniejącą lukę w prawie, polegającą na braku regulacji dotyczącej tzw. budynków użytkowych (a wiec o innym przeznaczeniu niż mieszkalne) stanowiących jeden lokal. Proponowana zmiana nawiązuje do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2008 r., IV CSK 402/07 (niepubl.), zgodnie z którym „1. Treść art. 46 § 1 k.c. nie upoważnia do twierdzenia, że lokal zajmujący cały budynek nie może być odrębnym przedmiotem własności czy odrębnym przedmiotem spółdzielczego prawa do lokalu. 2. Lokal użytkowy, obejmujący cały pawilon handlowy, jest wydzielony trwałymi ścianami zewnętrznymi budynku, mieści się więc w definicji samodzielnego lokalu zamieszczonej w art. 2 ust. 2 ustawy o własności lokali. Z art. 2 ust. 1 tej ustawy wynika, że każdy samodzielny lokal może stanowić odrębną nieruchomość, a więc także lokal użytkowy obejmujący całość pawilonu handlowego, w którym się znajduje. 3. Jeżeli danej osobie przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu i spełnione zostały inne przesłanki wymienione w art. 1714 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, to może ona skutecznie żądać od spółdzielni wykonania obowiązku zawarcia umowy przeniesienia własności lokalu, gdyż art. 1714 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych nie zawiera żadnych wyłączeń przedmiotowych. Uprawnienia wynikającego z art. 1714 ustawy o spółdzielniach nie może przekreślać art. 3 ustawy o własności lokali, gdyż ten ostatni przepis ma charakter techniczny. W konkretnym przypadku nieruchomość wspólna stanowi grunt, tj. działka, na której położony jest budynek. Nie ma przeszkód, aby udział właściciela lokalu wyodrębnionego w nieruchomości wspólnej ustalić, jako stosunek powierzchni użytkowej lokalu do powierzchni całej działki.”.
Zdanie pierwsze w art. 4 ust. 5 u.s.m. polega na nieporozumieniu. Jeżeli bowiem spółdzielnia mieszkaniowa prowadzi działalność społeczną, oświatową i kulturalną, to nie można uzależniać od uchwały walnego zgromadzenia obciążania członków kosztami takiej działalności. Drugie zdanie jest zbędne, bowiem i bez takiej regulacji właściciele lokali niebędący członkami oraz osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, mogą odpłatnie korzystać z takiej działalności na podstawie umów zawieranych ze spółdzielnią.
Zmiany w art. 81 u.s.m. mają charakter porządkowy. W ust. 1 nie wymieniono enumeratywnie wszystkich dokumentów spółdzielni, do tych zatem niewymienionych w tym przepisie dokumentów miałby zastosowanie proponowany ust. 11. W ust. 2 natomiast o podkreśla się, że chodzi tam o rzeczywiste koszty sporządzania odpisów i kopii dokumentów, skoro spółdzielnia nie może odnosić korzyści majątkowych kosztem członków (zob. w tej sprawie proponowany art. 3 § 2 ustawy – Prawo spółdzielcze).
W art. 9 ust. 3 u.s.m. proponuje się dopuszczenie możliwości prowadzenia egzekucji ze spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. Jest to związane z proponowaną zmianą w art. 11 ust. 11 polegającą na uchyleniu pkt 2) określającego zwłokę z uiszczaniem opłat eksploatacyjnych jako przyczynę podjęcia przez spółdzielnię uchwały o wygaśnięciu prawa lokatorskiego. Doprowadzenie przez spółdzielnię do wygaśnięcia prawa do lokalu jest rozwiązaniem zbyt dotkliwym dla członka, zwłaszcza, że wspólnota ma przecież możliwość dochodzenia na zasadach ogólnych zaległych należności, również – jak się proponuje – prowadząc egzekucję z prawa do lokalu.
Zmiana w art. 11 ust. 1 u.s.m. polega na wyeliminowaniu wykluczenia ze spółdzielni jako samoistnej przyczyny wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, skoro, zgodnie z art. 11 ust. 11 u.s.m., przyczyny podjęcia przez spółdzielnię uchwały o wygaśnięciu prawa lokatorskiego są tożsame z przyczynami wykluczenia, według zaś art. 11 ust. 14 u.s.m., gdy wygaśnięcie prawa do lokalu stanie się skuteczne, ustaje członkostwo w spółdzielni.
W proponowanym art. 11 ust. 21 chodzi o wyraźne podkreślenie, że spółdzielnia po wygaśnięciu prawa lokatorskiego wypłaca uprawnionej osobie taką kwotę, którą uzyskała na przetargu (z potrąceniami, o których mowa w ust. 22).
W art. 12 ust. 1 u.s.m. zmiana polega na bardziej precyzyjnym określeniu obowiązków majątkowych członka spółdzielni związanych z „przekształceniem” prawa lokatorskiego w prawo odrębnej własności lokalu. Zmiana ta pozostaje ponadto w związku z częścią I pkt 1) sentencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 grudnia 2008 r., P 16/08 (OTK 2008, Nr 10A, poz. 181), zgodnie z którym art. 12 ust. 1 u.s.m. w zakresie, w jakim zobowiązuje
spółdzielnię do zawarcia umowy przeniesienia własności lokalu po dokonaniu przez członka spółdzielni wyłącznie spłat, o których mowa w pkt 1-3 tego przepisu, jest niezgodny z art. 64 ust. 2 i 3 w zw. z art. 21 ust. 2 Konstytucji. W części II sentencji wyroku TK orzekł, że m. in. art. 12 ust. 1 u.s.m. traci moc obowiązującą z upływem dwunastu miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. Wyrok TK w tym zakresie jest wewnętrznie sprzeczny. Nie utraci mocy obowiązującej art. 12 ust. 1 u.s.m., w tej części wyrok TK, sformułowany jako wyrok zakresowy (częściowy), ma bowiem postać tzw. wyroku prawotwórczego. Wyrok taki charakteryzuje się tym, że nie kwestionuje zgodności z Konstytucją konkretnego przepisu ustawy, ale zmierza do wypełnienia istniejącej, zdaniem TK, luki w prawie, a więc oznacza w istocie wkroczenie w kompetencje władzy ustawodawczej. Rozważany wyrok TK jest zatem kierowany wyłącznie do ustawodawcy i nie może spowodować żadnych skutków w zakresie utraty mocy obowiązującej m. in. art. 12 ust. 1 u.s.m. (spostrzeżenie to dotyczy także wspomnianego wyroku TK w odniesieniu do art. 1714 ust. 1 u.s.m.).
Uchylenie art. 121 u.s.m. proponuje się z tego powodu, że przewidziane w tym przepisie wyłączenie możliwości „przekształcenia” lokatorskiego prawa do lokalu budzi zasadnicze zastrzeżenia z punktu widzenia zasad słuszności oraz równości członków (art. 32 Konstytucji RP oraz art. 18 ustawy – Prawo spółdzielcze).
Podobnie jako zdecydowanie niesłuszne należy ocenić rozwiązanie przewidziane w obecnie obowiązującym art. 16 ust. 1 u.s.m., zgodnie z którym spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego przekształca się ex lege w prawo najmu, a nie w prawo własności lokalu. Istnieje bowiem zasadnicza różnica między spółdzielczym prawem lokatorskim, które członek spółdzielni uzyskuje, wnosząc wkład mieszkaniowy w wysokości odpowiadającej znacznej części kosztów budowy przypadających na dany lokal, a prawem najmu lokalu, które nie wiąże się z poniesieniem przez najemcę jakichkolwiek kosztów związanych z budową.
Zmiana art. 1710 u.s.m. jest proponowana z tych samych powodów co zmiana art. 11 ust. 11 u.s.m., tyle, że dotyczy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.
W art. 18 ust. 4 u.s.m. proponuje się skrócenie terminu rozliczenia kosztów budowy o połowę (do 3 miesięcy).
Proponuje się przywrócić pierwotne sformułowanie art. 26 u.s.m. wypaczonego przez nowelizację z 2007 r. Obecny przepis w sposób niezrozumiały zakazuje bowiem dalszego istnienia spółdzielni mieszkaniowej, która przeniosła na członków własność wszystkich lokali. Jednakże w art. 26 ust. 2 u.s.m. proponuje się rozwiązanie odsyłające do odpowiedniego stosowania przepisów o podziale spółdzielni, a nie – jak było pierwotnie do odpowiedniego stosowania przepisów o zniesieniu współwłasności, które są tu nieadekwatne (podobnie jak w art. 49 u.s.m. – zob. niżej).
Artykuł 35 u.s.m. po wielokrotnych nowelizacjach stał się zupełnie nieczytelny, a przecież ma szczególne znaczenie jako regulujący sytuacje, w których spółdzielnie mieszkaniowe, zwłaszcza w okresie PRL, dość często wznosiły budynki, a nawet całe osiedla mieszkaniowe, na cudzych gruntach, a niekiedy na gruntach o nieuregulowanym stanie prawnym. Podkreślenia wymaga, że odpowiedzialność za powstawanie takich sytuacje ponoszą nie spółdzielnie, a tym bardziej ich członkowie, ale organy administracji publicznej. Proponuje się w związku z tym przyjęcie jednolitej regulacji prawnej z wykorzystaniem instytucji zasiedzenia (podobnie jak w obecnie obowiązujących przepisach art. 35 ust. 4, 41 i 42), przyznając jednocześnie legitymację w sądowym postępowaniu nieprocesowym zarządowi reprezentującemu spółdzielnię, a także każdemu członkowi spółdzielni. Lege non distinguente proponowane przepisy odnoszą się do wszystkich właścicieli gruntów, na których spółdzielnie mieszkaniowe wzniosły budynki, a więc również – inaczej niż obecnie – do właścicieli innych niż Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego. Do takich właścicieli jest kierowany art. 4 ust. 2 projektu ustawy. Będą oni mogli, w terminie roku od dnia wejścia ustawy w życie, dochodzić roszczenia określonego w art. 231 § 2 k.c. W konsekwencji proponuje się także uchylenie niewykonalnego art. 7 ust. 2 (a ściślej pierwszego z dwóch ustępów 2) ustawy z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
Artykuł 40 u.s.m. stwarza pozory, jakoby spółdzielnia mieszkaniowa, nawet po przeniesieniu na członków własności wszystkich lokali (zob. w związku z tym art. 26 u.s.m.), miałaby jeszcze pozostawać właścicielem jakichś składników majątkowych. Oczywiście taka sytuacja niekiedy może się zdarzyć, ale reguła jest odwrotna, dlatego art. 40 należy uchylić.
Obecny art. 43 ust. 5 u.s.m. jest nieczytelny, przede wszystkim myli sankcje uchylenia i nieważności uchwały zarządu. Dlatego proponuje się odesłanie do odpowiedniego stosowania art. 42 ustawy – Prawo spółdzielcze, z wyłączeniem § 1.
Proponowane uchylenie art. 49 u.s.m. wiąże się z tym, że reguluje on tę samą materię co art. 491, ale w sposób niewłaściwy (stosowanie przepisów o zniesieniu współwłasności polega tu na nieporozumieniu).
Zmiana art. 491 u.s.m. wiąże się z koniecznością dostosowania jego treści do przepisów ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
W ustawie - Prawo spółdzielcze proponuje się trzy zmiany. Pierwsza (w art. 3) wyraża jedną z podstawowych cech spółdzielni, która w swojej działalności nie może odnosić korzyści majątkowych kosztem swoich członków. To dlatego np. w spółdzielniach spożywców członkowie taniej kupują niż inne osoby, a spółdzielnie mleczarskie za dostarczane mleko płacą więcej członkom niż innym osobom. Podobnie jest w spółdzielniach mieszkaniowych, w których członkowie nie „kupują” mieszkań, ale je otrzymują, pokrywając wyłącznie koszty ich budowy (art. 10 ust. 2 i art. 18 ust. 2 u.s.m.). Zgodnie ze Stanowiskiem Międzynarodowego Związku Spółdzielczego o tożsamości spółdzielczej, uchwalonym na Kongresie MZS w Manchesterze we wrześniu 1995 r., „Spółdzielnia jest samorządnym zrzeszeniem osób dobrowolnie łączących się w celu zaspokajania ich wspólnych dążeń i potrzeb ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych przez prowadzenie przedsiębiorstwa stanowiącego ich współwłasność i demokratycznie zarządzanego.” (międzynarodowa definicja spółdzielni). We wspomnianym Stanowisku MZS sformułowano także wartości spółdzielcze: „Podstawowymi wartościami spółdzielczymi są: wzajemna pomoc, wspólna odpowiedzialność, demokracja, równość, sprawiedliwość i solidarność. Członkowie spółdzielni, wierni tradycji twórców ruchu spółdzielczego, wyznają etyczne wartości uczciwości, szczerości, odpowiedzialności społecznej i troski o innych.”. Rozważana tu cecha spółdzielni znajduje swoje uzasadnienie również w polskiej definicji spółdzielni (art. 1 § 1 ustawy – Prawo spółdzielcze), która „w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą”, a także w art. 3 ustawy – Prawo spółdzielcze w obecnym brzmieniu, zgodnie z którym „Majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków.”.
Trzecia zmiana w ustawie – Prawo spółdzielcze polega na uchyleniu art. 108b, dotyczącego tzw. podziału spółdzielni „na żądanie mniejszości”. Przepis ten został bowiem wprowadzony w 2007 r. w błędnym przekonaniu, że art. 108a utracił moc obowiązującą i nie odzyskał jej na skutek wyroku TK z dnia 20 kwietnia 2005 r., K 42/02 (OTK 2005, Nr 4A, poz. 3. Tymczasem obydwa artykuły regulują tę samą materię, tyle, że art. 108b dość nieudolnie. Jednakże proponuje się przenieść do art. 108a rozwiązania dotyczące terminów określone w art. 108b § 2 i 3 (druga zmiana).
Artykuł 4 projektu ustawy zawiera normę z zakresu prawa międzyczasowego prywatnego.
Proponowane zmiany nie mają żadnego związku z budżetem Państwa ani z prawem europejskim.
Ustawa ta była już kilkakrotnie zgłaszana przez byłą posłankę Lidię Staroń. Niedawno Nowa Prawica postanowiła również zająć się tematem i w porozumieniu z posłanką Staroń zgłaszamy tą ustawę.
|
|
|